VAKnieuws

De Hoge Raad oordeelt dat het feit dat de officier van justitie de betrokkene niet voor het indienen van het verzoek in de gelegenheid heeft gesteld een eigen plan van aanpak te maken en zich daarbij te laten bijstaan door familieleden, niet leidt tot niet-ontvankelijk. De Wvggz verbindt geen sanctie aan het niet voldoen aan deze informatieplicht uit artikel  5:4 lid 2, aanhef en onder a respectievelijk c, Wvggz. 

In casu heeft betrokkene alsnog zelf een plan van aanpak ingediend.  Een dergelijk geval moet op één lijn worden gesteld met het in art. 6:2 lid 3 Wvggz bedoelde geval waarin de rechter de betrokkene in de gelegenheid stelt zelf een plan van aanpak op te stellen. Op grond van artikel 5:8 Wvggz moet dan een nieuwe medische verklaring van een onafhankelijke psychiater worden opgesteld ter beoordeling van het plan van aanpak. Dat is in casu niet gebeurd. De verklaringen van de sociaalpsychiatrisch verpleegkundige en de casemanager ter zitting volstaan daartoe niet.  De Hoge Raad vernietigt de beschikking en wijst de zaak terug naar de rechtbank.

Het hof wil de volgende vragen stellen:

1. Kan een belanghebbende gelijktijdig bij een door hem ingediend verzoek tot verlenging van de ondertoezichtstelling op grond van artikel 1:260 BW een (al dan niet voorwaardelijk) verzoek doen op grond van artikel 1:255 BW tot het onder toezicht stellen van een minderjarige terwijl die minderjarige reeds onder toezicht is gesteld, en kan hij in dat verzoek ontvangen worden?

2. Is de gevolgtrekking die in de meeste beschikkingen van de hoven gegeven wordt aan voornoemd arrest van de Hoge Raad (ECLI:HR:2021:1113), te weten dat ook in hoger beroep een ondertoezichtstelling die van rechtswege is geëindigd niet meer kan worden verlengd, de juiste (in aanmerking genomen dat in de situatie die heeft geleid tot voornoemd arrest van de Hoge Raad een situatie in eerste aanleg betrof)?

3. Is een belanghebbende ontvankelijk in zijn hoger beroep tegen een afwijzende beslissing van de kinderrechter op het verzoek om verlenging van de ondertoezichtstelling, nadat ondertoezichtstelling van rechtswege is geëindigd na de beslissing van de kinderrechter, maar voor de beslissing van het gerechtshof?

4. Is het in dat verband van belang of een belanghebbende hoger beroep instelt terwijl op dat moment de ondertoezichtstelling nog niet, maar gedurende de procedure in hoger beroep (vóór de beschikking van het hof) van rechtswege is geëindigd?

5. Bestaat er een verschil in rechtsbescherming voor belanghebbenden in het geval een verzoek tot verlenging van een ondertoezichtstelling (gedeeltelijk) is afgewezen of in het geval een verzoek tot een eerste ondertoezichtstelling gedeeltelijk is afgewezen?

6. Kan een ondertoezichtstelling, die van rechtswege is geëindigd met terugwerkende kracht alsnog ‘herleven’ bij een gegrond hoger beroep tegen de afwijzing van een deel daarvan in eerste aanleg? Maakt het hierbij uit of het in eerste aanleg hierbij ging om een eerste ondertoezichtstelling of een verlenging van een ondertoezichtstelling?

De Hoge Raad overweegt dat nergens uit de wet volgt dat de aanspraak op vermindering van een begunstiging binnen drie jaar moet geschieden door middel van het instellen van een vordering in rechte. Er aanspraak op maken buiten rechte is voldoende.

De Hoge Raad overweegt dat moet worden beoordeeld of er sprake is van een gift niet per definitie moet worden gekeken naar het moment van overlijden van de erflater maar  met inachtneming van alle relevante feiten en omstandigheden, ook voor zover die zich hebben voorgedaan vóór het tijdstip waarop de begunstigde aanspraak heeft of kan maken op de prestatie.

In eerste aanleg is het bewind uitgesproken over de goederen van betrokkene. Ook is het bewind uitgesproken over de goederen van zijn echtgenote en er is ook mentorschap voor haar uitgesproken. Zijn echtgenote verblijft in een verzorgingshuis. In hoger beroep komt betrokkene op tegen het bewind over zijn goederen. Hij vindt dat hij zelf voor zijn financiën kan zorgdragen en hij geeft aan samen te zullen werken met de bewindvoerder van zijn echtgenote.  Het hof vernietigt het bewind over de goederen van betrokkene.  Hij kan zijn financiën zelf regelen. Er is ten aanzien van zijn goederen niet voldaan aan de voorwaarden van artikel 1:431 BW. 

De bij voorlopige voorziening vastgestelde partneralimentatie is hoger dan de partneralimentatie die het hof in de bodemprocedure vaststelt. Het hof stelt de partneralimentatie in de bodemprocedure vast met ingang van de dag van inschrijving van de echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand. Nu de voorlopige voorziening blijft gelden totdat de beslissing over de partneralimentatie in de bodemprocedure in kracht van gewijsde gaat, ontstaat er aan de zijde van de vrouw een terugbetalingsverplichting. Het hof oordeelt dat de vrouw de te veel ontvangen partneralimentatie niet hoeft terug te betalen omdat zij daar geen financiële ruimte voor heeft en omdat de ontvangen partneralimentatie haar behoeftigheid niet overschreed.

De rechtbank oordeelt dat er geen reden is om het gezamenlijk gezag af te wijzen. Ouders hebben een meervoudig gehandicapt kind, met een ingewikkelde medische situatie. Zij kunnen over het algemeen goed samenwerken en samen beslissingen nemen over hun kind. De moeder wil geen gezamenlijk gezag omdat zij bang is dat de ouders het niet met elkaar eens zullen worden wanneer zij een medische noodbeslissing moeten nemen. De rechtbank oordeelt dat dit geen reden is om het gezamenlijk gezag af te wijzen. Ook ouders die nog samen zijn kunnen in een medische noodsituatie het oneens zijn met elkaar.

De ouders hebben samen onvoldoende draagkracht om volledig in de behoefte van hun kind te voorzien. De moeder heeft wel méér draagkracht dan de kosten die zij zelf voor het kind moet maken. In theorie zou zij het meerdere dus aan de vader kunnen betalen als kinderalimentatie, zodat hij ook zo veel mogelijk in de behoefte van het kind kan voorzien wanneer het kind bij hem is. De rechtbank acht dit niet redelijk, omdat de vader wanneer het kind bij hem verblijft altijd met het kind bij zijn ouders verblijft. Hij heeft daarom minder kosten dan waar in de berekening vanuit wordt gegaan.

De rechtbank laat bij de beslissing over de hoofdverblijfplaats doorslaggevend zijn in welke mate de ouders in staat zijn onbelast contact met de andere ouder te stimuleren. De vader heeft laten zien dat hij zich hier voor in zet, terwijl de rechtbank twijfels heeft over de mate waarin de moeder daartoe in staat is. 

Het hof oordeelt dat er reden is om de contactregeling te wijzigen.  De moeder kan de gevolgen van haar handelen niet overzien. Het hof volgt de moeder niet in haar standpunt dat een schriftelijke aanwijzing voldoende zou zijn.  De moeder is door de GI al meerdere keren aangesproken op haar opvoedvaardigheden, maar blijft adviezen van de GI uit de wind slaan. Daarnaast wil de minderjarige op dit moment geen contact met de moeder.

De rechtbank berekent hoeveel kinderalimentatie de vader moet betalen aan zijn ex-partner aan de hand van een relatief nieuwe rekenmethode voor samengestelde gezinnen. Deze methode is in de literatuur ook wel bekend als de methode Van Lieshout/De Wit. In deze methode wordt eerst per gezin berekent wat iedere ouder moet bijdragen in de kosten van de kinderen, alsof er maar één gezin is. Vervolgens wordt een eventueel tekort in de draagkracht van de onderhoudsplichtige naar rato verdeeld over de gezinnen.

Het hof oordeelt van niet. Als uitgangspunt geldt dat de ouder waar de kinderen hun hoofdverblijfplaats hebben, de verblijfsoverstijgende kosten betaalt. De ouders kunnen daar afwijkende afspraken over maken. In deze zaak is niet gebleken dat de ouders dat hebben gedaan. Er is daarom geen grond om de gemaakte kosten in mindering te brengen op de kinderalimentatie of om de zorgkorting te verhogen.

De man heeft verzocht te bepalen dat de vrouw partneralimentatie aan hem moet betalen. De vrouw heeft van haar zoon gehoord dat de man samenwoont met zijn vriendin. Zij laat gedurende vijf maanden observaties uitvoeren door een detectivebureau. Op grond van de observaties, komt de rechtbank tot de conclusie dat de man samenwoont als het ware hij gehuwd. Hoewel de man en zijn vriendin ieder een eigen woning hebben, is er sprake van wederzijdse verzorging. De rechtbank bepaalt ook, op verzoek van de vrouw, dat de man de kosten van het detectivebureau van € 12.769,97 moet betalen. De rechtbank oordeelt dat aan de voorwaarden van artikel 6:96, tweede lid, aanhef en onder b, BW is voldaan.

De man maakt geen aanspraak op een schadevergoeding wegens onrechtmatig uitgevoerde observaties. Er zijn geen observaties geweest in situaties, waarin de alimentatiegerechtigde er aanspraak op moet kunnen maken onbevangen zichzelf te zijn en het rapport beperkt zich tot de waarneming van die gedragingen die relevant zijn voor de beoordeling van de samenwoning in de zin van artikel 1:160 BW.