VAKnieuws 2016

Rapport Staatscommissie Herijking Ouderschap

Op 7 december heeft de Minister van Veiligheid en Justitie namens het kabinet het rapport 'Kind en ouder in de 21 ^e eeuw' aan van de Staatscommissie Herijking Ouderschap onder voorzitterschap van de heer A. Wolfsen aan de Staten-Generaal aangeboden.

Naar aanleiding van maatschappelijke en medisch-technologische ontwikkelingen in de afgelopen decennia heeft de staatscommissie in opdracht van de regering advies uitgebracht over het ouderschap. De commissie heeft in totaal 68 aanbevelingen gedaan die betrekking hebben op algemene aspecten, het juridische ouderschap, het gezag, en draagmoederschap. Inzake het juridisch ouderschap springt er uit dat de commissie aanbeveelt een juridisch meerouderschap (met bijbehorend gezag) voor meer dan twee ouders wettelijk mogelijk te maken. Wat betreft het gezag acht de commissie het onder meer van belang dat in de wet wordt vastgelegd dat voor de registratie van gezamenlijk gezag de schriftelijke toestemming is vereist van het kind dat de leeftijd van acht jaar heeft bereikt. Daarnaast beveelt de commissie aan een wettelijke regeling op te nemen voor draagmoederschap.

Eerste deelonderzoek adolescentenstrafrecht sinds invoering in april 2014

Met het adolescentenstrafrecht beoogt de wetgever een flexibele toepassing van het jeugd- en volwassenenstrafrecht voor 16- tot 23-jarigen. Het doel van dit eerste evaluatieonderzoek is om in een vroeg stadium na de invoering inzicht te krijgen in de beleidstheorie achter het wetsvoorstel adolescentenstrafrecht. Het onderzoek geeft inzicht in de beleidsveronderstellingen van het wetsvoorstel adolescentenstrafrecht en in de vraag of de toepassing in de praktijk in de eerste periode na invoering in lijn ligt met deze veronderstellingen. Een van de conclusies is dat er in de eerste vijf kwartalen na invoering van het adolescentenstrafrecht een toename te zien is in het aantal jongvolwassenen dat is berecht volgens het jeugdstrafrecht tegen de achtergrond dat de jeugdcriminaliteit in het algemeen daalt. 

Informering over voortgang nieuw jeugdstelsel

Bij brief van 4 november 2016 hebben de staatssecretarissen inzake volksgezondheid en justitie de Tweede Kamer geinformeerd over de voortgang van het nieuwe jeugdstelsel. In de bijgevoegde voortgangsrapportage presenteren zij de resultaten van de beleidsinformatie CBS, de cliëntmonitor en een drietal nadere onderzoeken en gaan zij in op de thema’s waarvoor in de Tweede Kamer in debatten en bij moties aandacht is gevraagd.

Als bijlagen bij de brief zijn de volgende rapportages toegevoegd:

- Jeugdhulp eerste half jaar 2016,

- Rapportage Monitor Transitie Jeugd Kwartaal 3, 2016,

- Verplichte (na)zorg voor kwetsbare jongvolwassenen? Onderzoek naar de juridische mogelijkheden voor (verplichte) hulp aan kwetsbare jongvolwassenen na kinderbescherming,

- Crisissituaties in de jeugdhulp. Verkennend onderzoek naar toename crisismeldingen en -plaatsingen voor jeugdhulp in 2015,

- De staat van jeugdparticipatie in Nederland 2016 (resultaten online enquête 122 gemeenten),

- Gepaste zorg voor kinderen met ADHD,

- Nader onderzoek relatie jeugdhulpgebruik en schoolverzuim bij gemeenten,

- Jaarwerkprogramma Landelijk Toezicht Jeugd 2017,

- Voortgangsrapportage Nieuw Jeugdstelsel.

Rapport 'Bezinning op Interlandelijke adoptie'

De Minister van Veiligheid en Justitie heeft de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) gevraagd om te adviseren over een aantal mogelijke toekomstscenario’s voor het interlandelijke adoptiestelsel. In dit advies staat onder meer de volgende vraag centraal hoe kinderen van de doelgroep voor interlandelijke adoptie, zij die niet bij hun eigen gezin kunnen opgroeien, het beste beschermd kunnen worden. De RSJ meent dat interlandelijke adoptie niet het beste middel is om deze kinderen te beschermen en doet een beroep op de Nederlandse overheid om de focus te verleggen en deze kinderen te beschermen door het ondersteunen van de opbouw en uitbouw van het jeugdbeschermingssysteem in het land van herkomst. Dit ideale scenario noemt de RSJ ‘Gezin in land van herkomst’. Verder adviseert de RSJ om de samenwerking met landen waarin grote specifieke knelpunten spelen direct te beëindigen. Het gaat om China (toezicht door CA en vergunninghouders niet mogelijk), de VS (schendt intentie van verdragsbepaling m.b.t. het subsidiariteitsbeginsel en de vrijelijk gegeven toestemming) en EU-landen van herkomst (subsidiariteitsbeginsel). 

Initiatiefnota 'Het Nederlandse huwelijksrecht discrimineert niet'

Op 5 oktober 2016 heeft Tweedekamerlid Van Wijngaarden (VVD) een initiatiefnota ingediend waarmee hij het gegeven dat echtgenoten gelijkwaardig aan elkaar zijn, wil versterken aan de hand van vijf beleidsvoorstellen. Zijn voorstellen bestaan uit het volgende:

- Intensivering van de handhaving van art. 1:68 BW (eerst burgerlijk huwelijk, dan godsdienstig huwelijk) en 449 Sr (strafbaarheid inzake 1:68 BW).

- Uitbreiding van de reikwijdte van het al bestaande artikel 449 Wetboek van Strafrecht van slechts de «bedienaar van een godsdienst» naar eenieder die direct en uit vrije wil betrokken is bij het sluiten van een illegaal (religieus) huwelijk.

- Vereenvoudiging en digitalisering van de aangifte om te voorkomen dat vrouwen drie keer aangifte moeten doen.

- Instellen van een speciale telefonische politie-hulplijn komen voor vrouwen die slachtoffer zijn van huwelijks -gevangenschap, -dwang, -verkrachting en -achterlating.

- Nederlandse vrouwen die in het buitenland slachtoffer worden van huwelijksdwang moeten, naar Brits voorbeeld, de hulp krijgen van een team dat vanuit Buitenlandse Zaken wereldwijd vrouwen te hulp kan schieten.

Uitfasering pensioen in eigen beheer

Op 20 september 2016 is bij de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingediend dat strekt tot de uitfasering van het zogenoemde pensioen in eigen beheer voor de directeur-grootaandeelhouder.

De mogelijkheid van opbouw van een pensioen in eigen beheer wordt afgeschaft, gecombineerd met een tijdelijke maatregel die voorziet in de mogelijkheid van een fiscaal gefaciliteerde afkoop van het reeds opgebouwde pensioen in eigen beheer. Het wetsvoorstel voorziet in de voorwaarde dat die partner uitdrukkelijk moet instemmen met de door de dga beoogde beëindiging van het pensioen in eigen beheer. Met deze voorwaarde worden primair de rechten van de partner beschermd terwijl tegelijkertijd wordt zekergesteld dat de partner zich bewust is van de gevolgen van het afstempelen van de pensioenaanspraak, gevolgd door een afkoop of een omzetting in een oudedagsverplichting. Voor het partnerpensioen is in de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding reeds geregeld dat een dga hierover geen afspraken kan maken zonder toestemming van de partner.

Rapport Inspectie Jeugdzorg inzake gezinshuizen

De inspectie Jeugdzorg heeft in 2015/2016 tien gezinshuizen bezocht en heeft daarover gerapporteerd. Dit rapport 'Verantwoorde hulp voor jeugd in gezinshuizen' is op 12 september 2016 aan de Tweede Kamer aangeboden. De inspectie is op grond van haar bevindingen van mening dat het werkveld een Kwaliteitskader Gezinshuizen dient op te stellen. De genoemde verbeterpunten en aandachtspunten dienen een plek krijgen in dit Kwaliteitskader.

De inspectie verwacht dat in het Kwaliteitskader Gezinshuizen richtlijnen worden gegeven voor:

  de verantwoorde werktoedeling, waaronder het werken met SKJ geregistreerde professionals en 
de vervanging tijdens afwezigheid van gezinshuisouders; 


  het gewenste deskundigheidsniveau van gezinshuisouders; 


  het opstellen van en omgaan met (huis)regels; 


  de wijze waarop gezinshuizen kunnen voldoen aan de Veilige principes in de medicatieketen; 


  de matchingsprocedure bij de plaatsing van kinderen in een gezinshuis;

  het systematisch inschatten van de veiligheidsrisico’s van kinderen; 


  het voldoende borgen van de cliëntenpositie, waaronder de toegang tot een onafhankelijke 
vertrouwenspersoon en een onafhankelijke klachtencommissie. 


Daarnaast dient in het Kwaliteitskader een concrete en eenduidige definitie van gezinshuizen te worden gegeven, die waarborgt dat er sprake is van een gezinsgerichte situatie. 

Inspectiebeleid 2016-2019 jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning

Op 28 januari 2016 heeft staatssecretaris Van Rijn aan de Tweede Kamer het Jaarwerkprogramma Toezicht Jeugd 2016 en de Meerjarenvisie 2016–2019 van Samenwerkend Toezicht Jeugd/ Toezicht Sociaal Domein aangeboden.

Met ingang van 1 januari 2015 zijn taken op het gebied van de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en werk en inkomen overgeheveld naar gemeenten. Daarnaast hebben gemeenten, sinds 1 augustus 2014, te maken met de invoering van passend onderwijs. Het maatschappelijk hoofddoel van de verschillende wetten is een participatiesamenleving met meer preventie, ontzorgen en normaliseren, bevorderen van eigen regie, en meer participatie van kwetsbare groepen. 2016 zal in het teken staan van voortzetten van het onderzoek naar de meldpunten Veilig Thuis, nieuw onderzoek naar de veiligheid en kwaliteit van opvang alleenstaande minderjarige vreemdelingen en toezicht op de nieuwe toetreders in de jeugdhulp. In 2016/17 wordt er onder meer verder onderzoek gedaan naar het vroegtijdig signaleren van onveiligheid en naar lokale netwerken als wijkteams. Voor 2017/18 staat nader onderzoek naar kwetsbare mensen met langdurige problemen (psychiatrie, verstandelijke beperking) op het programma.